دۆستی له‌مێژینه‌ی كورد فردریک تیسۆ ئه‌م بانگه‌وازه‌ی له لاپه‌ره‌كه‌ی خۆی دا بلاوكردۆته‌وه . وەرگێرانی: کەژاڵ
<< ئێمه ناهێلین بلێسه‌ی مه‌شخه‌لی كوردستان له ناوده‌روونمان دا بكوژێته‌وه.>>
كه‌سایه‌تیه‌كانی فه‌رانسه‌وی له‌ناویان دا، Anne Hidalgo et Bernard-Henri Lévy له كۆبوونه‌وه‌یه‌كی جیهانی دا بێده‌نگی زلهێزه‌كانی دێمۆكرات به‌رامبه‌ربه كاره‌ساتی كوردان ئه‌وگه‌له‌ی كه دۆستی فه‌رانسه‌یه له قاو ده‌ده‌ن.
هه‌ستێكی تاقه‌ت پرۆكین و ناداپه‌روه‌رێكی له‌راده‌به‌ده‌ر كه ده‌روونمانی ته‌نیوه، ئێمه‌ی ئه‌مرۆ لێره كۆكردۆته‌وه بۆ راگه‌یاندنی ئه‌م بانگه‌وازه له پاریس بۆ پشتگیریكردن له كوردستان.
ئه‌و میلله‌ته دۆسته‌ی كه سه‌ت ساڵ خه‌بات به دژی سه‌ره‌رۆیی تێپه‌راندوه. ئه‌وخه‌ڵكه‌ی كه سێ ساڵان به ته‌نیا وله‌سه‌ر زه‌وی به پانتایی هه‌زاران كیلومیتر به دژی رێكخراوی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی(داعش) به‌ربه‌ره‌كانی كردوه. ئه‌وژن و ئه‌وپیاوانه‌ی كه له به میلیۆن په‌نابه‌ری مه‌سیحی ، یه‌زیدی وموسولمان كه له دوزه‌خی داعه‌شه‌كان رایان كردبوو میوانداریان كردووه.
ئه‌وگه‌له‌ی له ٢٥ی سێپتامبری ٢٠١٧ له رێگای رێفراندۆمێكی دێموكراتیكه‌وه به‌رێژه‌یه‌كی ره‌ها ده‌نگی خۆی به قازانجی سه‌ربه‌خۆیی كه خه‌ونی له‌مێژینه‌ی بوو هه‌ڵبڕی. ئه‌وان هه‌روه‌ها رایان گه‌یاند كه ئاماده‌ن بۆ قسه‌كردن له گه‌ڵ به‌غدا، ورایانگه‌یاند كه كاتی پێویست بۆ ڕاوێژكردن له‌گه‌ل هه‌موو نه‌ته‌وه‌كانی دانیشتوی عێراقی فیدرال له پێناو چه‌سپاندنی داهاتویه‌كی گه‌ش ته‌رخان ده‌كه‌ن .
به‌ڵام به‌داخه‌وه دیتمان كه ده‌وڵه‌ته زلهێزه دێمۆكراته‌كان هه‌ر زوو رێفراندۆمان به بیانووی پاراستنی یه‌كپارچه‌یه‌كی خاكی عێراق مه‌حكوم كرد، ئه‌وان به‌ڕواڵه‌ت وبه شێوازێك كه تێگه‌یشتن لێی دژواره دیانهه‌وێ بۆ پاراستی پارسه‌نگی ئه‌م ناوچه‌یه یه‌كپارچه‌یی ئه‌م ولاته بپارێزن كه له راستیی دا وڵاتێكی پارچه پارچه و شێوا وناته‌با و ئاڵۆزه.
بێده‌نگی كۆمه‌ڵگای جیهانی وهه‌روه‌ها مه‌حكوم كردنی كوردستان له‌لایه‌ن هێزه‌كانی هاوپه‌یمانی و دۆستی دوێنێیان وولاتانی دراوسێ (دیاره عێراق وهه‌روه‌ها ئێران وتوركیه)كه پێىیانوایه كه گه‌لی كورد مافی بوونی نیه ، فه‌رمانی گه‌ماڕۆیان له‌رێگای عه‌رزو ئاسمانه‌وه بۆ سه‌ركوردستان ده‌ركرد ،هه‌روه‌هابه گه‌مارۆدانی به میلیۆن په‌نابه‌ر له‌سه‌ر سنووره‌كان و به‌كارهێنانی چه‌كی ئه‌مریكایی وبه پشتیوانی چه‌كدارانی شیعه‌و پاسداری ئێرانی هێرشیان كرده سه‌ر كه‌ركووك وده‌ورووبه‌ری و داگیریانكردو له گه‌ل هێزی پێشمه‌رگه‌ش هه‌تاپه‌نجا كیلومێتری هه‌ولێر كه‌وتنه شه‌ڕ وپێكدادان.
كه‌س به هانای كوردستانه‌وه نه‌هات . كه‌س ئه‌و هێرش و په‌لاماره‌ی هێزه دراوسێكانی مه‌حكوم نه‌كرد ، هه‌ربۆیه بێده‌نگی چاوه‌ڕواننه‌كراوی كۆمه‌ڵگای نێونه‌ته‌ه‌یی ئه‌م هه‌له‌ی ره‌خساند كه كۆتایی به‌م پرۆپاگه‌نده به‌ڕواڵه‌ت دێمۆكراتیكه بێنین كه ده‌لێ بۆ وێنه كوردستانێكی ئازاد وسه‌ربه‌خۆ له ناوچه‌یه‌ك كه رێژیمه دیكتاتۆره‌كان په‌روه‌رده ده‌كات و كه‌مایه‌تیه‌كان ده چه‌وسێنێته‌وه بوونی هه‌بێ .
كه‌س ناتوانی حاشاله‌وه بكات كه ئێران زیاترله‌هه‌میشه عێراقی خستوته ژێر ركێفی خۆی و به هاریكاری به‌شارئه‌سه‌دی داڕماو به مه‌به‌سته‌كه‌ی كه هه‌مان دامه‌زراندنی پشتێندی شیعه‌یه و ئاره‌زووی چوون له لوبنان را بۆ به‌حرێن كه خه‌ونێكی له‌مێژینه‌یه‌تی ده‌گات.
به‌دوای خـــه‌یانه‌تی ناوخۆیی و پشت تێكردنی دۆســـتانی دوێنێ،كورده‌كان چ ده‌كه‌ن ؟ كورده‌كان ده‌بێ رازی به‌م چاره‌نووسه تاڵه‌بن ؟ بگه‌رێنه‌وه ژێر ده‌سه‌لاتی (عێراقیه‌كان) شه‌به‌حی ئه‌ووڵاته‌ی كه دێوزه‌مه‌یه‌كی خوێنخوێره؟ ببنه‌وه سێبه‌ر و بگه‌رێنه‌وه‌چیاكان كه كه‌س نه‌یتوانی هیچكات به‌چۆكیان دا بێنێ ؟ ئه‌وگه‌له‌ی به شانازیه‌وه خه‌ونی به‌سه‌ر به‌خۆیی و به پێشكه‌وتنه‌وه ده‌دیت، كه به‌شێوازی دێمۆكراتیك ده‌ژیا و نه‌فره‌تی هه‌بوو له‌وه‌یكه ناچار بێ چه‌ك به دژی دوژمنه‌كانی هه‌ڵبگرێته‌وه ،ده‌بێ په‌نا بۆ بلێسه به‌رێته‌وه و خه‌باتی سه‌دان ساله‌ی خۆی بۆئازادیی ده‌ست پێبكاته‌وه؟
ئه‌وگه‌له‌ی دۆستی فه‌رانسه‌یه وخاوه‌نی مێژووی ئازادی وسه‌روه‌رییه، چه‌ندین ساڵه پێزانین وستایشی ئێمه‌یان پێكه‌یشتووه ،كاتێك كه هه‌موولایه‌ك پشتی تێده‌كه‌ن ئێمه ده‌بێ وه‌فادار بین به‌و مێژوه پرله ئازادی و پر له سه‌روه‌ریه . ئێمه‌ی فه‌رانسه‌وی میراتگری Volaire,de Gambetta,Zola,Dreyfus,Jean Moulin.گه‌لێكی نیزیك له ئێمه ،كه له‌ئێمه‌ی ئیلهام وه‌رگرتوه، مه‌شخه‌لی (بنیاتی دانیل میتران)Fondation Daniell Mitterrand كه بانگهێشتی ئێمه‌ی كردوه بۆ كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌مشۆ، كه لێره ئه‌ویش شاهیدی ده‌دات كه به‌شێك له ئێمه بوه كه به‌شداری ئه‌ومێژوویه‌ی كردوه له لایه‌ن فه‌رانسه و له‌لایه‌ن پاریسه‌وه.
ئێمه قه‌ت ناهێڵین بلیسه‌ی كوردستان له ده‌روونی ئێمه دا بكوژێته‌وه. ئێمه داواده‌كه‌ین كه هێزه عێراقیه‌كان وهێزه‌چه‌كداره‌كانی ئێرانی كه پشتیوانیان لێده‌كه‌ن بگه‌رێنه‌وه ئه‌و شوێنانه‌ی كه پێش رێفراندۆمی ٢٥ی سێپتامبر لێی بوون.
داواكارین كه وێرانكاری.تالان وقه‌لاچۆكردن وكوشتنی تاك وبه كۆمه‌ڵ كه‌له دوای داگیر كردنی كه‌ركوك و ده‌ور وبه‌ری له لایه‌ن ملیشاكانه‌وه به‌راده‌یه‌كی زۆر بیندراوه كۆتایی پێ بێ.
پشتگری بكه‌ین كه هاوپه‌یمانی ناوده‌وڵه‌تی كه به‌هاوكاری سپای عێراق وهێزی پێشمه‌رگه شان به‌شانی یه‌كتر داعشیان تێك شكاند، بۆ پێشگیریی كردن له شه‌رێكی وێرانكه‌ری هه‌مگیر ده‌وری خۆیان بۆ ناوبژیوانی بگێرن.
واژۆكه‌رانی ئه‌م بانگه‌وازه:
Caroline Fourest رۆژنامه‌نگار
Anne Hidalgo شاره‌داری پاریس
Bernard Kouchner وه‌زیری پێشووی ده‌ره‌وه‌ی فه‌رانسه
Bernard-Henri Lévy فه‌یلسۆف و ئه‌ندامی رێبه‌ریی چاوه‌دێری جیهان
Kendal Nezan سه‌رۆكی ئه‌نیستیتوی كورد له پاریس
Manuel Valls سه‌رۆك وه‌زیرانی پێشووی فه‌رانسه
ده‌قی بانگه‌وازه‌كه به زمانی فه‌رانسه‌وی
« Ne laissons pas s’éteindre en nous la flamme du Kurdistan »
Des personnalités françaises, parmi lesquelles Anne Hidalgo et Bernard-Henri Lévy, dénoncent, dans une tribune au « Monde », le silence des « grandes puissances démocratiques » face au drame des Kurdes, « ce peuple ami de la France ».
Un sentiment d’accablement, et d’injustice extrême, nous étreint et nous réunit pour lancer, ici, aujourd’hui, cet appel de Paris en faveur du Kurdistan. Voilà une nation amie qui sort de cent ans de lutte contre toutes les tyrannies. Voilà un peuple qui s’est porté, trois ans durant, seul au sol, sur mille kilomètres de front, contre l’organisation Etat islamique. Voilà des femmes, des hommes, qui ont accueilli un million et demi de réfugiés chrétiens, yézidis, musulmans qui fuyaient l’enfer islamiste.
Ce peuple, le 25 septembre 2017, se prononce, par un référendum démocratique, et à une majorité écrasante, en faveur d’une indépendance qui est son rêve séculaire. Il se prononce pour l’ouverture de pourparlers avec Bagdad, dont il est bien spécifié qu’ils prendront le temps qu’il faudra pour qu’un avenir solide, concerté, puisse se construire entre peuples constitutifs de la « fédération » irakienne.
Mais voilà que les grandes puissances démocratiques condamnent, par avance, ce référendum au nom de l’intégrité territoriale de l’Irak, ce pays déchiré, désuni, chaotique, qu’elles feignent, de manière incompréhensible, de tenir pour une donnée intangible de l’équilibre régional.
Le silence de la communauté internationale
Et voilà que, forts de cette condamnation du Kurdistan par ses alliés et amis d’hier, les pays voisins (Irak, bien sûr – mais aussi Iran et Turquie) qui tiennent les Kurdes pour un peuple décidément en trop, décrètent un embargo aérien et terrestre sur le Kurdistan ; l’enferment ainsi que le million et demi de réfugiés dans ses frontières ; et que l’Irak, à l’aide de chars américains et avec l’appui de milices chiites et de pasdarans venus d’Iran, passe à l’attaque, s’empare de la zone de Kirkouk et affronte les peshmergas jusqu’à 50 kilomètres d’Erbil.
NUL NE SEMBLE RÉALISER QUE L’IRAN MET, UN PEU PLUS ENCORE, LA MAIN SUR L’IRAK
Nul, alors, ne vient au secours du Kurdistan. Nul ne condamne l’agression de ces puissants voisins pour qui le silence de la communauté internationale est une aubaine permettant d’en finir avec ce trublion démocratique, ce mauvais exemple que serait un Kurdistan libre et indépendant dans une région qui cultive les régimes autoritaires et opprime ses minorités.
Nul ne semble réaliser que l’Iran met, un peu plus encore, la main sur l’Irak et achève d’ouvrir, avec la complicité du sinistre Bachar Al-Assad, le fameux corridor chiite dont elle rêve depuis longtemps et qui a vocation à aller du Liban à Bahreïn.
Trahis par certains en leur sein, abandonnés de leurs amis d’hier, que vont alors faire les Kurdes ? Se plier à un destin funeste ? Redevenir, sous la contrainte des « Irakiens », ce fantôme de nation, cette chimère sanglante ? Rentrer dans l’ombre, retourner dans les montagnes dont nul, jamais, n’a pu les chasser ? Va-t-il, ce peuple fier qui rêvait de prospérité et de modernité, qui vivait à l’heure de la démocratie, qui en avait assez de devoir vivre les armes à la main contre d’éternels ennemis, retrouver sa flamme et reprendre sa marche séculaire vers la liberté ?
Une histoire de liberté et de grandeur
Ce peuple est un ami de la France. Il a reçu, depuis tant d’années, le témoignage répété de notre admiration et de notre gratitude. Quand tous se détournent de lui, nous nous devons d’être fidèles à cette histoire de liberté et de grandeur. Nous avons, nous, Français, héritiers de Voltaire, de Gambetta, Zola, Dreyfus, Jean Moulin, un peuple proche de nous et qui s’est inspiré de nous ; sa flamme – la Fondation Danielle Mitterrand, qui contribue à nous rassembler ce soir, est là pour en témoigner – a été aussi, un peu, la nôtre et fait partie de l’histoire de la France et de Paris.
EXIGEONS L’ARRÊT DES EXACTIONS, DES PILLAGES, DES ASSASSINATS CIBLÉS OU COLLECTIFS
Ne laissons pas s’éteindre en nous la flamme du Kurdistan. Demandons le retrait des troupes irakiennes et des milices iraniennes qui les appuient sur la ligne où elles se trouvaient avant le référendum du 25 septembre. Exigeons l’arrêt des exactions, des pillages, des assassinats ciblés ou collectifs qui ravagent, depuis que les milices l’ont envahie, la ville de Kirkouk ainsi que ses environs.
Plaidons pour que la coalition internationale qui a combattu, face à l’organisation Etat islamique, au coude-à-coude avec les combattants irakiens mais aussi kurdes impose sa médiation aux frères d’armes lancés, aujourd’hui, dans une guerre ruineuse pour tous.
Les signataires : Caroline Fourest, journaliste, essayiste ; Anne Hidalgo, maire de Paris ; Bernard Kouchner, ancien ministre des affaires étrangères ; Bernard-Henri Lévy, philosophe et membre du conseil de surveillance du Monde ; Kendal Nezan, président de l’Institut kurde de Paris ; Manuel Valls,
ancien premier ministre.
…………………………….