“دوژمنایەتی بەردەوام بەرامبەر دوکتورقاسملوو ئابووریناس و ئیفلیجی ستراتیژی کۆمۆنیستەکانی کورد “

“دوژمنایەتی بەردەوام بەرامبەر دوکتورقاسملوو ئابووریناس و ئیفلیجی ستراتیژی کۆمۆنیستەکانی کورد ”
زیاتر لە چوار دەیە دیمەنی سیاسی کوردستان بە دابەشبوونی قووڵ لە نێوان گروپە ئایدیۆلۆژییە جیاوازەکاندا تایبەتمەند بووە. یەکێک لە ململانێ هەرە درێژخایەن و وێرانکەرەکانی نێوان کۆمۆنیستەکانی کورد و حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بووە. لە ناوەڕۆکی ئەم ململانێیەدا تەنیا جیاوازیی ئایدیۆلۆژی نییە بەڵکو بێتوانایی لە گرووپە کۆمۆنیستەکان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی واقیعی کوردستان بە بیرۆکەی پەیوەندیدار و شیکاری زانستی و تێڕوانینێکی ستراتیجی.
دوکتور عەبدولڕەحمان قاسملووشەهید ، ڕۆشنبیر، ئابووریناس لەم چوارچێوەیەدا خاڵێکی گرنگی ئاماژە پێکدەهێنێت، کە هێشتا زۆرێک لە کۆمۆنیستەکانی کورد لە میراتەکەی تێنەگەیشتوون یان نەیانتوانیوە بە ڕێزەوە یان بە ڕاستگۆیی فیکرییەوە قسەی لەسەر بکەن.
بۆچی بەشێکی زۆری بزووتنەوەی کۆمۆنیستی کورد کاریگەریی خۆی لەدەست داوە، بۆچی دوژمنایەتی بەردەوامیان بەرامبەر دوکتورقاسملوو،کە بەرەو هیچ شوێنێک ناڕوات و بۆچی دەبێ ڕیتۆریکی کۆن بە بیرۆکەی کۆنکرێتی و تێگەیشتنێکی نوێ لە واقیعە سیاسی و ئابوورییە هاوچەرخەکان بگۆڕن. بە کەڵک وەرگرتن لە نوسینەکانی دوکتور قاسملوو و تیۆری ئابووری و شیکاری ئاماری،دوکتور قاسملوو باس لەوە دەکات کە داهاتووی کوردستان پێویستی بە بیرکردنەوەی نوێ هەیە نەک دووبارەکردنەوەی ئایدیۆلۆژیکی هەڵەکانی ڕابردوو.
دوکتور قاسملوو ئابووریناس، و هێمای مۆدێرنیتە:
دوکتور عەبدولڕەحمان قاسملوو تەنیا سەرکردەیەکی سیاسی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران نەبوو ، ڕۆشنبیرێکی پلەدار بوو. بە باکگراوندێکی ئەکادیمی لە بواری ئابووری و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان لە زانکۆکانی سۆربۆن و زانکۆکانی دیکەی ئەوروپا، تیۆری سیاسی مۆدێرن لەگەڵ ناسیۆنالیزمی کوردی تێکەڵ کرد.دوکتور قاسملوو تێگەیشتووە کە پڕۆژەی ئازادیی بەردەوام بۆ کوردستان ناتوانێ تەنیا لەسەر خەباتی ئایدیۆلۆژی بێت، بەڵکو لەسەر بنیاتنانی دامەزراوەیی و گەشەسەندنی ئابووری و پشتیوانی جەماوەری بێت.
بیرکردنەوەی دوکتورقاسملوو بە توندی لە ژێر کاریگەری تیۆری ئابووریی کەینزی و پێکهاتەیی بوو. جەختی لە گرنگی دروستکردنی ئابوورییەکی ناوخۆ کردەوە کە هەم بتوانێت بەرەنگاری کاریگەریی بێتەوە و هەم ژێرخانی ئابووری و کشتوکاڵ و بازرگانی بچووک بۆ داهاتووی کوردستان بنیات بنێت.دوکتور قاسملوو دۆگماتیزمی ڕەتکردەوە ، جا لە مارکسیستەکانەوە بێت یان ئیسلامیەکان ، دوکتورقاسملوو تێگەیشت کە سیاسەت دەبێت لەسەر بنەمای بیرکردنەوەی کۆنتێکست بێت نەک فۆرمولەی گشتگیر.
دەستپێشخەری ونبووی کۆمۆنیستەکانی کورد: لە تیۆریەوە بۆ پووچی:
لە ماوەی ساڵانی حەفتاکان و هەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا، کۆمۆنیستەکانی کورد ، بە تایبەت لە ئێران ، هەندێک پشتیوانی جەماوەرییان هەبوو، بە تایبەت لە نێو ئەکادیمیستەکان، کرێکاران و توێژەکانی ڕۆشنبیرانی چەپی ڕادیکاڵ. بەڵام ئەم پشتیوانییە زیاتر لەسەر ئەو بۆشاییە سیاسییەی دوای شۆڕشی ١٩٧٩ هاتبوو، نەک لەسەر سەرکەوتنی کۆنکرێتی ڕێکخراوەیی یان ستراتیژی. زۆرێک لە گروپە کۆمۆنیستەکانی کورد سەرنجیان لەسەر کۆپیکردنی مۆدێلی سۆڤیەت یان ماویستی بوو بۆ واقیعی کوردی ، بەبێ ئەوەی ئەم بیرۆکانە لەگەڵ کولتووری ناوخۆیی، زمان، ئابووری یان جیۆپۆلەتیکی ناوخۆییدا بگونجێنن.
ئەمڕۆ زۆرینەی ئەم گروپانە کۆمۆنیستانە پەیوەندییان لەدەستداوە. بە پێی ڕاپرسییە سەربەخۆکانی کورد ، کاریگەرییان بۆ خوار ١% دابەزیوە. بەردەوامی ڕەخنەکانیان لەحیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران زۆرجار لەسەر بنەمای چەمکە بەسەرچووەکانی خەباتی چینایەتی و “پێداچوونەوەگەرایی” دامەزراوە، بەبێ ئەوەی یەک چارەسەری سیاسی یان ئابووری واقیعی بۆ کێشەکانی ئەمڕۆ پێشکەش بکەن، هەڵاوسان، بێکاری، گەندەڵی، تێکچوونی ژینگە یان پەراوێزخستنی کولتووری.
واقیعی ئاماری، ژمارەکان چی دەڵێن؟
لە ڕاپرسییەکی ئەم دواییەدا کە لە شارەکانی کوردستان وەک مەهاباد، سنە، بۆکان و کرماشان ئەنجامدرا، زیاتری بەشداربووان ڕایانگەیاند کە ئەوان پشتیوانی لە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران دەکەن کە “باشترین نوێنەرایەتی بەرژەوەندییە نەتەوەییەکانی گەلی کورد دەکات”. هەمان ڕاپرسی دەریدەخات کە کەمتر لە 2% پشتگیری لە هەر جۆرە گروپی کۆمۆنیستی کوردی دەکەن. ئامارەکان لە دەرەوەی وڵات ڕوونترن ، بە تایبەتی لە ئەڵمانیا، سوید ،نەرویج ،هۆڵەندا ، یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی لە ماوەی پێنج ساڵی ڕابردوودا ژمارەی ئەندامانی خۆی زیاد کردووە، لە کاتێکدا گروپە چەپەکانی زیاتر پارچەپارچە بوون و هەم ئەندام و هەم پێکهاتەیان لەدەستداوە.
ئەم ژمارانە خۆیان دەدوێن، ئیتر ڕەخنەی ئایدیۆلۆژی بەس نییە. خەڵک وەڵامی کۆنکرێتی و بەرنامە و دیدگا و چارەسەری دەوێت لە ئەم گروپانە کۆمۆنیستانە.
خۆبەزلزانینی ئایدیۆلۆژی بەرامبەر بە واقیعی سیاسی :
نەخشێکی دووبارەبووەوە لە نێو کۆمۆنیستەکانی کورد ،نە فێر دەبن و نە گوێ دەگرن. کە ئیدانەی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران دەکەن، بەڵام واقیعە بنەڕەتییەکان پشتگوێ دەخەن.
کۆمۆنیستەکانی کورد بیرۆکە بەرهەم دەهێنن کە پەیوەندییان بە خەڵکی کوردستانەوە نییە. ئەوان ڕەتیدەکەنەوە سندوقی ئامرازەکانیان نوێ بکەنەوە. ئەوان تیۆرییە نوێیەکان سەبارەت بە دیموکراسیکردن، خۆڕاگری ئابووری، سیاسەتی ناسنامە و بەرخۆدانی دیجیتاڵی پشتگوێ دەخەن. دەرئەنجامەکە ئەوەیە کە شیکارییەکانیان تادێت کەمتر سوودی دەبێت.
کێ مافی ئەوەی هەیە لەبری خەڵک قسە بکات؟
ئەمە پرسێکی ناوەندییە لە سیاسەتی ئەمڕۆی کوردیدا. بانگەشەی “زانستی” یان “شۆڕشگێڕی” بەس نییە. شەرعیەت لە ڕێگەی کردار و مەترسی و لە سەرووی هەمووشیانەوە ،لە ڕێگەی لەنگەرگرتنەوە بنیات دەنرێت.حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران” دوکتور قاسملوو” ئەم شەرعیەتیەی هەبوو. لە شەڕی گەلەکەیدا ژیاوە شەهید بوو ، بەڵام بۆ بیرۆکەیەکی کوردستانێکی دیموکراسی و فرەیی حیزبی.
کۆمۆنیستەکان کە دوژمنایەتی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بە تایبەت دوکتور قاسملوو دەکەن، بەبێ ئەوەی خۆیان ڕەگ و ڕیشەی لە پێداویستییەکان یان واقیعی گەلی کورددا دابڕێژن، ئەم شەرعیەتیان نییە. بەڕاستی وەک خۆبەزلزان و گۆشەگیر و دژە بەرهەم هەستیان پێدەکرێت.
پێشنیارێک بۆکۆمۆنیستەکان پێویستە چی بکەن؟
بۆ ئەوەی چەپی کورد” کۆمۆنیستەکان” داهاتوویەکی هەبێت، پێویستی بەوەیە:
نوێکردنەوەیەک لە ئایدۆلۆژیا بە کەڵک وەرگرتن لە ئابووری سیاسی هاوچەرخ و تیۆرییەکانی پۆستکۆلۆنیالیزم و تێگەیشتنی کولتووری کوردی.
گرنگیدان بە چارەسەرە سیاسییە کۆنکرێتییەکان: بازاڕی کار، پەروەردە، ژینگە، دیجیتاڵکردن .
نەوەیەکی نوێ لە دەنگ و بیرمەندانی ناو چەپی کورد کە بوێرن بە دوگما کۆنەکاندا بچنەوە.
وشەی کۆتایی!
حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران سەرەڕای کەموکوڕی، توانیویانە خۆیان لە نێو خەڵکدا چەسپێنن. لە لایەکی دیکەوە گرووپگەلێک” کۆمۆنیستەکان” هەن کە ڕەقبوونی ئایدیۆلۆژییان گۆڕاوە بۆ چەقبەستوویی فیکری.
میراتی دوکتور قاسملوو داوای ئەوە دەکات کە ئێمە نەک تەنها دژی ستەم، بەڵکو بۆ ئەو بیرۆکانەش بجەنگین کە بتوانن سبەینێ بژین.
دژایەتی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ،دوکتور قاسملوو، بوون بەس نییە. چەپبوونی کوردی ئەمڕۆ پێویستی بە بەرپرسیارێتی و ستراتیژ و کنجکاوی و لە سەرووی هەمووشیانەوە خۆنەویستی لە بەرامبەر واقیعی گەلدا هەیە.
حەسەن قارەمانی- سوید