قاسملوو تاڤگه‌یه‌ك له گوڵاڵه‌و دڵێ له په‌موو! شێركۆ بێكه‌س
ئه‌وه‌ته‌ی هه‌م، ئه‌مه پێناسه‌ی هه‌میشه‌یی من بووه:
مێژوویه‌كی مل به كوێن‌و سه‌ر به كۆته‌ڵ‌و
جوگرافیایه‌كی ئه‌نجن ئه‌نجن كراوو
ته‌ندووره‌و گێژه‌نی خوێنی به‌رده‌وام‌و
قه‌ڵه‌می منیش به چوارده‌وری هه‌موویاندا
ئه‌سپێكی ناوچه‌وان سووری بێ ئارامی
چوارپه‌ل شپرزه‌ی
به كوڕژن‌و به سمكۆڵی سه‌ر به هه‌نیسك هه‌ڵگیراو.
ئه‌وه‌ته‌ی هه‌م: ئه‌مه چیرۆكی بێ كۆتایی من
بووه: دووكه‌ڵ به دوای دووكه‌ڵدا. ده‌ربه‌ندێ
له ئاگرو شاخێ له هه‌ڵقرچان‌و پێده‌شتێ له ته‌متومان‌و
ده‌ریاچه‌یه‌ك له مه‌راق‌و ڕێگایه‌ك له ئازاری
بێ ناونیشان!
له ڕۆژهه‌ڵاتی ئه‌م ئازاره سه‌رسه‌خته‌دا بوو
په‌یامێك له شه‌خته‌دا بوو به گوڵه مێلاقه‌ی دووی
ڕێبه‌ندان. پیاوێكی باریكه‌له‌ی ڕیش ته‌نكی،
له تیشك چووی موتوربه‌كراو له خاك‌و خۆڵی
موكریان، پیاوێك ته‌مه‌نی یه‌ك ساڵه‌ی ناو
به‌فران باری، ته‌مه‌نی یه‌ك ساڵه‌ی ڕێچكه‌شكێنی
له زه‌ماوه‌ندی خوێن‌و ئازادیدا، زه‌مانی به‌جێهێشت‌و
ئه‌و ساڵه‌ی بوو به سه‌دان ساڵ!
له‌مه‌وه میراتێ له په‌تی سێداره‌و له ملی كه‌ڵ‌و
له ڕه‌نگی شه‌فه‌ق‌و له سروودی به‌فرو كێوو
له فڕینی باڵنده‌ی خوێن‌و له شه‌پۆلانی چنگ
به خۆر، بۆ ژن‌و پیاوی ئه‌م ڕۆژهه‌ڵاته
به‌جێماو ئیتر سێداره بوو به پلیكانه‌و
ملی كه‌ڵ بوو به زه‌نگ‌و شه‌فه‌ق بوو به
ڕووگه‌ی سوێندی گولاڵه‌یی‌و سروودی به‌فر
بوو به سروودی ژیان‌و شه‌پۆلان بوون به
ڕه‌وه ئه‌سپی جه‌سته‌مان‌و به هێمای نه‌گه‌ڕانه‌وه‌و
كۆڵ نه‌دان.
یه‌ك له دوای یه‌ك
گوڵ له دوای گوڵ
دره‌خت له دوای دره‌خت
مامز له دوای مامز
پڵنگ له دوای پڵنگ، هات‌و چوو
تا گه‌یشتینه ئه‌و هه‌یوانی مانگه‌شه‌وه‌ی
ده‌م به خه‌نده‌ی دڵه جوانه‌كه‌ی “قاسملوو”
هه‌یوانێ له كتێب
مانگه‌شه‌وێ له كاغه‌ز
خه‌نده‌یه‌ك له وشه‌و
قه‌ڵه‌مێ له تیشك.
هێدی هێدی به هێمنی كزه‌با هات
گۆپكه گۆپكه، چرۆچرۆ، گه‌ڵاگه‌ڵا په‌لی هاویشت
له چراخانی ناو هزری ئه‌وروپادا كه‌وته باڵا
دڵۆپ دڵۆپ بوو به ئه‌ستێركی چاوانی ئه‌م نه‌خشه‌یه‌و
سه‌مه‌ل سه‌مه‌ل بوو به ده‌غڵی به كه‌روێشكه‌ی
به‌رده‌م ئاوێنه‌ی هه‌تاوو
شه‌پۆل شه‌پۆل بوو به ده‌ریا!
زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌ك له شنه
په‌پووله‌یه‌ك له گه‌ڵا
ئه‌ستێركێ له چراو
ده‌غڵێ له زیره‌كی‌و
ئاوێنه‌یه‌ك له بڕوا.
به نووكی قه‌ڵه‌م كه‌وته هه‌ڵكۆڵینی مێژوویه‌كی ناو به‌رده‌ڵان
هه‌ڵكۆڵین له تاریكیدا.. هه‌ڵكۆڵین به چاو.
هه‌ڵكۆڵین له ئازاردا.. هه‌ڵكۆڵین به وشه.
هه‌ڵكۆڵین‌و هه‌ڵكۆڵین.. تا گه‌یشته ڕه‌گه‌كانی
دڵی مێژوو.. ڕۆحی مێژوو.. جه‌سته‌ی مێژوو.
تا گه‌یشته بنی سۆنگه
تا گه‌یشته بنی ڕووداوو كاره‌سات
بنی ژان‌و بنی خه‌می هه‌ره قوڵی ئه‌م گه‌له.
سووربوونێ له په‌نگر
توانایه‌ك له زریان
به‌رده‌وامبوونێ له ئاوو خۆره‌تاوو
ساماڵێك له عه‌قڵ‌و
زرنگییه‌ك له گزنگی ده‌م به یان!
قاسملوو.. په‌یژه به په‌یژه‌وه.. ئه‌ستێره له‌سه‌ر ئه‌ستێره.
تاڤگه به تاڤگه‌وه.. كتێب له‌سه‌ر كتێب.
قه‌ڵه‌م به قه‌ڵه‌مه‌وه.. ڕسته له‌سه‌ر ڕسته.
ئاواز به ئاوازه‌وه.. چریكه له‌سه‌ر چریكه.
بۆ هه‌ڵگه‌ڕان‌و سه‌ركه‌وتن
به دیواری شه‌وه‌زه‌نگدا.
په‌یژه‌یه‌ك له په‌یام.
ئه‌ستێره‌یه‌ك له ڕێبه‌ر.
تاڤگه‌یه‌ك له به‌ژن‌و.
قه‌ڵه‌مێك له خۆرستان.. قاسملوو!
ئه‌و.. له ناو هه‌موو شته جوانه‌كاندا ئه‌تبینییه‌وه:
له ڕێزه‌ی باراندا. باڵای.
له بۆنی باخاندا.. قژی.
له لاسكی گژوگیادا.. په‌نجه‌ی.
له تام‌و چێژی ناوڕۆحدا.. قسه‌ی.
تۆ ئه‌گه‌ر ناوی گوڵه‌كانت بژماردایه
ئه‌و ناوی ڕه‌نگه‌كانی بۆ ته‌واو ئه‌كردی.
تۆ ئه‌گه‌ر باسی ڕووبارت بكردایه
ئه‌و ئاوی سه‌رچاوه‌و هاژه‌هاژی
بۆ باس ئه‌كردی.
تۆ ئه‌گه‌ر بتوتایه ئه‌م شه‌رابه چه‌ند ئاڵه
ئه‌و ڕۆژی له‌دایكبوونی پێ ئه‌وتی.
تۆ ئه‌گه‌ر بتوتایه ئه‌م هاواره چه‌ند قوڵه
ئه‌و ناوی یه‌ك به یه‌كی زامه‌كانی پێ ئه‌وتی.
له‌ناو پێكه‌نیندا.. نوكته‌یه‌كی ئێسك سووك بوو.
له ناو گریاندا مۆمێكی سه‌بووریی
له كۆڕی یاراندا گوڵدانێكی ڕووح سووكی خۆشه‌ویستی.
له ته‌نگانه‌دا مه‌شخه‌ڵێ له ئیراده‌و
له ساده‌ییدا.. گوڵه كێویله‌یه‌كی ده‌وری شوكاك.
ئه‌و عاشقی موزیك بوو
وه‌ك عه‌شقی نێوان قاسپه‌و كه‌ژ
ئه‌و عاشقی شیعر بوو
وه‌ك عه‌شقی نێوان مانگه‌شه‌وو هه‌ست
ئه‌و عاشقی ئازادیی بوو
وه‌ك عه‌شقی نێوان قوربانی‌و
سومبولی ئه‌رز!
له ڕۆژهه‌ڵاتی ڕقدا
هێشتا تیغه‌كان خوێنیان لێ ئه‌چۆڕایه‌وه
ئه‌و وتی: لێبوردن!
له ململانێی تۆڵه‌و كینه‌دا
هێشتا بۆسه‌كان له گه‌رمه‌ی ڕاوكردندا بوون
ئه‌و وتی: گفت‌وگۆكردن.
له دنیای قه‌ڵاچۆكردنی نێوان په‌یامه‌كاندا
ئه‌و به‌ر له هه‌مووان وتی:
پێكه‌وه هه‌ڵكردوون
له‌ناو بیروباوه‌ڕی داخراوی ئه‌وپه‌ڕگیریدا..
له سه‌رده‌می ده‌رگا داخراوه‌كانی دنیادا
له ڕۆژگاری چوونه‌وه ناو قاوغی گۆشه‌گیریدا
له وه‌رزی چه‌ق به‌ستن‌و یه‌ك ڕه‌نگیدا
ئه‌و به‌ر له هه‌مووان وتی:
كرانه‌وه‌و
هه‌مه‌ڕه‌نگی‌و
ڕێگای گۆڕان!
قاسملوو
هزرێك له ئاوێنه‌ی به‌رهه‌تاو
ئه‌و ئاوێنه‌یه‌یش له خۆشه‌ویستیی خه‌ڵكیی
ئه‌و خۆشه‌ویستیه‌یش له په‌یڤی ئازادیی‌و
ئازادیش له جه‌سته‌ی شه‌هیدان.
قاسملوو
پیاوێك له په‌نجه‌ره‌ی گوڵ هه‌نار
په‌نجه‌ره‌ی گوڵ هه‌نار له نواڵه‌ی سنگی قازی‌و
سنگی قازی له سنگی سابڵاخ‌و
ئه‌و سنگه‌یش له سنگی نیشتمان.
ڕۆژ له‌گه‌ڵ ئاینده‌دا هات‌و
ڕۆژ له‌گه‌ڵ مه‌رگی عاشقاندا ڕۆیشت‌و
ڤیه‌ن
ویستگه‌یه‌ك بۆ خه‌باتی سپی..
ویستگه‌یه‌ك بۆ گرێدانی لووله‌ی چه‌ك.
پشوویه‌ك له نێوان قوربانی‌و تابووته‌كاندا.
هه‌وڵێك بۆ گرتنه‌وه‌ی لووزه‌وی خوێن.
بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی ژماره‌ی بێوه‌ژنه‌كان.
بۆ زۆركردنی ژماره‌ی منداڵه‌كان!..
بۆ بچووك كردنه‌وه‌ی گۆڕستانه‌كان.
بۆ گه‌وره‌كردنی باخچه‌كان.
ڤیه‌ن!
له‌مبه‌ره‌وه
گمه‌گم‌و له‌وبه‌ره‌وه چه‌ند چه‌قۆیه‌ك.
له‌مبه‌ره‌وه ئه‌سپێك‌و دوو جوانووی ترو
له‌وبه‌روه چه‌ند شمشێرێك.
له‌مبه‌ره‌وه
سێ باڵی گۆرانی‌و له‌وبه‌ره‌وه چه‌ند مقه‌ستێك
له‌مبه‌ره‌وه
سێ دره‌خت‌و له‌و به‌ریشه‌وه سێ ته‌ور
ڤیه‌ن
عه‌بدوڵڵا قادری ئازه‌ر
به‌فرێكی لووتكه‌ی، مانگ به‌سه‌ر.
ڕووبارێ له هه‌ڕه‌تی هاژه‌هاژه‌دا.
سروودێكی سوور له گڤه‌گڤی ده‌وروزه‌ماندا.
عه‌بدوڵڵا قادری ئازه‌ر
گه‌نجێك له شێوه‌ی گوڵه عه‌تری تێكه‌ڵ به مۆردو
“پاریسی بۆن خۆشتر كردبوو”،
یاقووتێ به گه‌ردنی شه‌وێكی سپیه‌وه
“كه‌ناری “سین”ی جریوه‌دارتر كردبوو”
دوكتۆر فازل..
جوانوویه‌كی شینی چوارپه‌ل به‌فرینی
یاڵ نارنجیی..
حیله‌ی له حیله‌ی ڕه‌شه‌بای سله‌یمانی‌و
سه‌روكه‌لله‌ی له ڕه‌وه‌زی پیره‌مه‌گروون‌و
ڕێگای غاری ئه‌رخه‌وانیی..
ڤیه‌ن
له ڕۆژێكی شوومدا
له ژوورێكی شوومدا
له مێژوویه‌كی شوومدا
ڤیه‌ن
ئه‌مان ده‌م‌و چاوو دڵیان وه‌كو یه‌ك
ده‌م‌و چاو كۆترو، دڵیش هه‌ر كۆتر.
ئه‌وان ده‌م‌و چاو به ده‌مامكی زه‌رده‌خه‌نه‌و
به‌ڵام دڵیان پڕ ژه‌هر
هه‌ردوولا به گوڵه‌وه هاتوون
ئه‌مان له‌گه‌ڵ گوڵدا په‌پووله‌یشیان هێناوه
په‌پووله
ئه‌وانیش له‌گه‌ڵ گوڵدا
چه‌قۆیان ڕواندبوو چه‌قۆ!
ئه‌مان هه‌رسێكیان له كه‌ژاوه‌یه‌كی سپیدان‌و
كه‌ژاوه‌كه‌یش له دڵی منداڵ. له دڵی ئاو. له دڵی باخچه ئه‌چێ.
ئه‌وانیش له‌ناو شه‌وی جبه‌كه‌یدان‌و جبه‌كه‌یش
له دڵی دیناسۆرو له دڵی خومپاره‌و له دڵی مردن ئه‌چێ!
ئه‌مێستا
له شه‌قامه بێ خه‌م‌و بێگه‌رده‌كانی ڤیه‌ندا
له جێی باران به‌سه‌ر مۆزێك‌و به‌سه‌ر شیعرو
به‌سه‌ر ماڵی ئۆپه‌راداو به‌سه‌ر پاركه‌كانداو
به‌سه‌ر ته‌لاری دادگاداو
به‌سه‌ر پۆلیسی نوستوودا
غه‌در ئه‌بارێ!.
تاڵه مووی ڕیشی درێژی زوڵم ئه‌بارێ
شیری زوالفقار ئه‌بارێ
له ڤیه‌ندا
غه‌در چۆڕاوگه‌یه غه‌در
له پلوسكی نهۆمی به‌رزو نزمه‌وه
به ده‌م لاوكێكی تازه‌ی ئه‌م كۆته‌ڵه ناوه‌خته‌وه
جۆگه جۆگه
دێته خوارێ
ئه‌مێستاكه
ئه‌سپی سپی هه‌موو جه‌سته‌ی شه‌ڵاڵی غه‌درێكی سووره‌و
به ته‌نها هه‌ر سه‌روملی به سپێتی ماونه‌ته‌وه..
هه‌ردوو جوانووه له‌ش سه‌وزه‌كه‌یش
بوون به دوو دار به‌ڵاڵووكی سوورو
پاڵكه‌وتوون‌و
ته‌نها چڵه‌پۆپه‌ی ملیان به‌سه‌وزێتی ماونه‌ته‌وه.
“حه‌یران.. حه‌یرانێ
ئه‌سرین ڕێزانێ.. بابان وێرانێ
غه‌دری تارانێ..
ئه‌من ده‌مگوت براده‌رینه
ئه‌وه نه جاری ئه‌وه‌رینه‌و نه هه‌زار
ئه‌نگۆ چلۆن دری خۆتان
له به‌رده‌می عه‌جه‌مان داده‌نێن‌و
ئه‌نگۆ چلۆن ده‌یده‌نه ده‌س قوراپی تاران
ئه‌من ده‌مگوت سه‌د حه‌یف‌و سه‌د خه‌سارێ
لۆ ئه‌و ئه‌سپه سپیانه‌ی له وراتێ غه‌ریبانێ
كه‌وتنه نێو داوی تارانێ..
حه‌یران حه‌یرانێ.. ئامان ئامانێ
جه‌سته ڕێزانی‌و بابان وێرانێ‌و
غه‌دری تارانێ”
له ڤیه‌ندا
وه‌ختێ پۆلیسی نوستوو خه‌به‌ریان بۆوه
كڵاوه‌كانیان دزرابوو.
وه‌ختێ قانونی نوستوو خه‌به‌ری بۆوه
ترازۆكه‌ی سه‌ر دادگای دزرابوو.
وه‌ختێ ترافیكی سه‌ر شه‌قام خه‌به‌ریان بۆوه
ماتۆڕ سواره‌كان.. گڵۆپه‌كانیان به ڕه‌نگه‌كانیانه‌وه
فڕاندبوو..
له دوای كوشتنی ڕووناكیی
هه‌موو داوای لێبوردنێ ئه‌كه‌وێته تاریكییه‌وه.
له دوای سه‌ربڕینی هه‌موو هه‌قێ
ئیتر لێخۆشبوون ئه‌كه‌وێته ڕۆژگاری ناهه‌قییه‌وه.
ئه‌سپ كوژان.. قاچاخچیه‌كانی سه‌ر مه‌رزو سنوور نه‌بوون.
نا.. نا
باخ كوژان.. ته‌وره نه‌خوێنده‌وارو ناهوشیاره‌كانی
باشووری تاران نه‌بوون.
ده‌غل كوژان.. له‌شكری كولله‌و سوننه‌ی
ڕاسته‌قینه نه‌بوون.
نا.. نا
مانگ كوژان.. چه‌قۆكه‌شه بێكاره‌كانی
دوای نیوه‌شه‌وی ژێر چوخم‌و كۆڵانی چۆڵ نه‌بوون.
ئه‌وانه كۆمه‌ڵێ قه‌ڵه‌می زێڕینی پیاوكوژ بوون.
كۆمه‌ڵێ ڕۆژنامه‌ی خوێن ڕێژ
كۆمه‌ڵێ كتێبی وه‌حشی
كۆمه‌ڵێ شووشه مه‌ره‌كه‌بی ژه‌هراوی
كۆمه‌ڵێ فاكسی فاشی بوون.
ئه‌وانه كێرده خوێنده‌واره‌كان بوون.
له نه‌هه‌نگه هه‌ره ڕووناكبیره‌كان بوون.
ئه‌وانه شمێری دوانزه عیلم‌و
قامچی‌و جه‌ڵده‌ی ناو كتێبخانه كۆنه‌كان بوون.
ئه‌وانه ده‌مانچه بێده‌نگه‌كانی ناو نامه‌ی ماسته‌رو
دوكتۆرای ولایه‌تی فه‌قیه بوون.
بۆمبی جانتای ته‌وقیتكراوی
دیبلوماته گوڵ به یه‌خه‌ی چاكه‌ت‌و
هه‌میشه ده‌م به زه‌رده‌خه‌نه‌كان بوون.
گورگی كه‌ره‌ویت له مل بوون.
ئه‌و ڕم‌و تیرو شیرو داری حه‌ددو فه‌توایانه بوون
جگه له زمانی كوردی‌و فارسی
ئه‌ڵه‌مانی‌و ئینگلیزیشیان ئه‌زانی!
ئه‌وانه تیغی هه‌ژارو ژه‌نگاویی ئێران نه‌بوون
هه‌موویان به ئاوی زێڕ زاخاو درابوونه‌وه‌و
له ئوتێلی ده ئه‌ستێره‌دا دائه‌به‌زین‌و
كیفه‌كانیان له گه‌وهه‌رو
سواری ماشێنی یاقووتین ئه‌بوون!
ئه‌وانه نامیلكه نه‌رم‌و نیان‌و ساویلكه‌كان نه‌بوون
ئه‌وانه كتێبی ئه‌ستووری ته‌جلیدكراوی
سه‌ر ڕه‌فه‌ی ڕقی چه‌ندین سه‌ده بوون!
ئه‌وانه هه‌موویان ڕۆشنبیری كۆلیجی تۆڵه بوون
چه‌ندین بڕوانامه‌یان له زانكۆكانی خوێنی شه‌ڕی
ئێران‌و عێراق‌و كوردستان‌و ئه‌فغانستان‌و
بلوجستان‌و تاجیكستان‌و مه‌رگستانی دنیا
وه‌رگرتبوو!
نا.. نا
ئه‌وانه ڕیشێكی نوێژكه‌ری ساده نه‌بوون
عه‌مامه‌یه‌كی ئاسایی سه‌ری مناره‌كان نه‌بوون
نا.. نا.. نا
ئه‌وانه ڕیشیان له نه‌سلی یورانیوم‌و
عه‌مامه‌یان ئه‌تۆمی بوو
كۆمه‌ڵێ بوون له په‌ڕه به په‌ڕه‌ی (نهج البلاغه)ه‌وه
تا ئه‌گاته سه‌ر په‌رتووكه‌كانی عه‌لی شه‌ریعه‌تی‌و
هه‌تا تیۆری نیوتن‌و تیۆری ڕێژه‌یی ئه‌نشتاین‌و
خوتبه‌كانی (گوبڵزیان) وشه به وشه له‌به‌ر بوو!
حیكایه‌تی هه‌موو خوێنه‌كانیان له‌به‌ر بوو.
سووتان‌و قه‌ناره‌و خنكان‌و مه‌نجه‌نیق‌و
هه‌موو خه‌ریته‌ی فێڵێك‌و
مێژووی درۆی هه‌موو جیهان‌و
هه‌موو تونی بابایه‌كی غه‌درو
هه‌موو تاوانیان له‌به‌ر بوو!
*
مردن ئه‌ڵێ:
به‌وه‌فاترین دۆستی من هه‌ر ئه‌وان بوون.
ژیان ئه‌ڵێ: هه‌تا ئێستا
له دیرۆكی ئازاردانی من‌و كونكونكردنی جه‌سته‌مدا
ئه‌وان گه‌وره‌ترین ژماره‌ی پێوانه‌ییان تۆمار كردووه!
درۆ ئه‌ڵێ:
من باوكی ڕاسته‌قینه‌ی ئه‌وانم!
*
ساڵ له‌گه‌ڵ بارانی ئاینده‌دا هات‌و
ساڵ له‌گه‌ڵ دووكه‌ڵی ڕابوردوودا چوو
ئه‌سپه سپیه‌كان
حیلله سپیه‌كان
غاره سپیه‌كان
چون گه‌واڵه هه‌ورو تاڤگه‌ی كه‌ف چڕێنی سپی‌و
سروودی به‌فرو كێڵگه‌ی گوڵ په‌موو، هاتنه‌وه.
ئه‌سپه سپیه‌كان له‌وسه‌ری ژان‌و له‌وپه‌ڕی كۆست‌و
له قووڵایی ئه‌شكه‌نجه‌وه سه‌ریان ده‌رهێناو هاتنه‌وه.
ئه‌وه‌ی له خه‌یاڵی شمشێردا بوو
له تراویلكه‌ی ده‌شتی قوم زیاتر نه‌بوو.
ئه‌سپیه سپیه‌كان هاتنه‌وه
ئه‌مجاره‌یان له سیانه‌وه
بووبوون به سێ ڕه‌وی سپی
سێ ڕه‌و.. له مۆمی كافووریی.. سێ ڕه‌و.
سێ ڕه‌و.. له سپینداری داگیرساو.. سێ ڕه‌و.
سێ ڕه‌و.. له باڵا ئاوێنه‌ی هه‌تاو.. سێ ڕه‌و.
هه‌تا ئه‌مڕۆیش، ئه‌وه‌تا ڕه‌و هه‌تا بێت وه‌ك كه‌ناری
ڕووباری ئازادیی درێژ درێژ ئه‌بێته‌وه‌و بێ كۆتایی.
له به‌رده‌می ڕه‌ویشداو له پێشه‌وه (قاسملوو) به جلی
گوڵاڵه‌وه‌و به سواری ئه‌سپی ڕووناكیی ڕووی كردۆته
تاریكایی ڕۆژهه‌ڵات‌و ڕابوردووی به‌جێهێشتووه‌و
مردنی به‌جێهێشتووه‌و ئێستاو ئاینده ئه‌ئاژوێ!