قادر وریا: ناکرێ پرسی هەموو بەشەکانی کوردستان لە رۆژەڤدا بێت بەڵام دەرگا لەسەر رۆژهەڵات دابخرێت

وشە/ هەولێر- هیدایەت جان
حیزبی دیموكراتی كوردســتان لە دوای گرژییەكەی نێوان حدكا و پەكەكە لە ٣ رۆژی رابردوودا، ھێزی پێشمەرگەی رەوانەی ناوچە سنوورییەكانی رۆژھەڵاتی كوردستان كردووە. قادر وریا،

ئەندامی مەكتەبی سیاسیی حزبی دیموكراتی كوردستان لە چاوپێكەوتنێكدا بۆ “وشە” لەبارەی جووڵاندنی ھێزی پێشمەرگە بۆ سەر سنوورەكان و دەستپێكردنەوەی شــەڕی چەكداری لە رۆژھەڵاتی كوردستان، رای دەگەیەنێــت: “رۆژھــەڵات پێویســتی بەھێزەكانــی خۆی ھەیە، پێویســتە كادیر و پێشــمەرگە و رێبەرەكانیان زیاتر لەناو رووداوەكانیاندا بن، بەھۆی ئەوەی رژێمی كۆماری ئیسلامیی ئێران رژێمێكی دیكتاتۆرە و رێگری لە بوونی تێكۆشــەرانی دیموكرات و لایەنەكانی تر دەكات، رەنگە چالاكــی و پێكدادانی چەكداری لێ بكەوێتەوە”.
* حزبی دیموکراتی کوردستان لەو چەند رۆژەی دواییدا هێزێکی زۆری رەوانەی سەر سنوورەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان کردووە، ئامانجی سەرەکی ئێوە لەو کارە چییە؟
– بە تێبینی ئەوەی کە ساڵبەساڵ گرنگی نزیکبوونەوە لە ناوخۆی رۆژهەڵاتی کوردستان و سنوورەکانی رۆژهەڵات زیاتر و پێویستتر دەبن، بوونی ئێمە و ئەو جموجۆڵانەمان لە ناوچە سنوورییەکان، پەیوەستە بەو گرنگییەوە و ئامانجی سەرەکیمان لێی نزیکبوونەوەیە لە ناوخۆی رۆژهەڵاتی کوردستان. بۆیە پێمان وایە، بە هەر هۆکارێک بێ، دەبێ لە سنوورەکان نزیک ببینەوە. ئامادەیی ئەو هێزانەمان لەسەر سنوور زیاتر بۆ چاودێری کردنی دۆخی رۆژهەڵاتە و پێوەندی گرتن لەگەڵ ناوخۆ. لە ناوخۆی رۆژهەڵاتیشدا ئەنداممان هەیە کار و چالاکی دەکەن و چاوەڕوانی هاوکاری و رێنوێنی کردنی ئێمەن و ئەگەر گرفتێکیان بێتە بەردەم دەبێ ئاگاداریان بین و پیشتیوانیان لێبکەین، واتا پەیوەندی بە کارو تێکۆشانەکانمانەوە هەیە لەناوخۆی رۆژهەڵات.
* رەوانەکردنی ئەو هێزانە تا چەند پەیوەندی بە خۆپێشاندانەکانی مهابادەوە هەیە، لەو خۆپێشاندانانەدا وا دەرکەوت کە ئۆپۆزسیۆن تووشی دابڕان بووە لەگەڵ خەڵک لە ناوخۆی رۆژهەڵات؟
سەرجەم رووداوەکانی رۆژهەڵات پێمان دەڵێن کە دەبێ حزبەکان زیاتر ئامادە بن و کاریگەریان هەبێ لەسەر رووداوەکانی ناوخۆی رۆژهەڵات و دەبێ پەیوەندییەکەیان گەرمەگوڕتر و چڕتر بێت و بە شێوازی جۆراوجۆر لە ناوخۆی رۆژهەڵاتدا ئامادەییان هەبێت و ئەوەش کاریگەری خۆی هەیە.
* ئێوە هێزەکانتان لەسەر سنوور جێگیر کردووە، ئایا هیچ هەماهەنگییەکتان لەگەڵ پەکەکە کردووە بۆ ئەوەی جارێکیتر گرژی لەنێوان هێزێکی رۆژهەڵات و پەکەکە درووست نەبێتەوە؟
– هەبوونی هێزی پێشمەرگەی حزبی دیموکراتی کوردستان لەسەر سنوور بابەتێکی نوێ نییە، پێشتریش پێشمەرگەمان لە ناوچە سنوورییەکان هەبووە، درک بە هەستیاربوونی لایەنەکان دەکەین و هەر لەبەر ئەو هۆکارەش نەمانویستووە لە میدیاکاندا باسی لێ بکەن، ئێستاش کە ئەو رووداوانە روویان نەدابا لەوانەبوو کەمتر خەڵک ئاگادار بووبان، لەبەر ئەوەی پێمان باشە بە ئارامی لەسەر سنوورەکان بمێنینەوە و بەرژەوەندی لایەنەکان لەبەرچاو بگرین. ئێمە درک بە دۆخی ئەوان دەکەین، بۆیە هیوادارین هیچ گرژییەکی ئەوتۆ نەیەتە پێش و ئێمەش لەلای خۆمانەوە هەرگیز هەوڵی ئەوە نادەین هەستی لایەنەکانی تر بوروژێنین و هەڵسوکەوتێک بنوێنین کێشەی لێ بکەوێتەوە.
* ناردنەوەی هێزی پێشمەرگە بۆ ناوچە سنوورییەکان و جێگیر کردنیان بە مانای ئەوە نییە کە شەڕی چەکداری لەگەڵ ئێران دەست پێ دەکەنەوە؟
– رۆژهەڵات پێویستی بە هێزەکانی خۆی هەیە، پێویستە کادیر و پێشمەرگە و رێبەرەکانیان زیاتر لەناو رووداوەکانیاندا بن، بەهۆی ئەوەی رژێمی کۆماری ئیسلامی ئێران رژێمێکی دیکتاتۆرە و رێگری لە بوونی تێکۆشەرانی دیموکرات و لایەنەکانی تر دەکات، رەنگە چالاکی و پێکددادانی چەکداری لێ بکەوێتەوە بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە کە هەڵگیرسانەوەی خەباتی چەکداری بێت. خاڵی سەرەکی ئەوەیە کە دەبێ ئەو هێزانە لەگەڵ خەڵکەکەیان لە پێوەندیدا بن و بتوانن سەردان بکەنەوە و لەناویاندا بن.
* لە خۆپێشاندانەکانی مهاباد دەرکەوت کە تێڕوانینی ئۆپۆزسیۆنی دەرەوە لەسەر چالاکە ناوخۆییەکان ئەرێنی نییە، بە لەبەرچاوگرتنی ئەگەری دەستپێکردنەوەی چالاکیی ئۆپۆزسیۆن لە ناوخۆی رۆژهەڵات ئایا پێتوا نییە دەبێ ئاڵوگۆڕی بەسەر ئەو تێڕوانینانەدا بێت؟
– ئێمە پێمان وایە دەبێ کەڵک لە هەموو شێوەکانی خەبات وەربگیرێت، کەسێک لەناوشار دەژی و خوێندکاری زانکۆیە یان مامۆستای ئاینی یان مامۆستای قوتابخانە و زانکۆکانە، بە جۆرێک چاوەڕوانی لێ دەکرێت و دەبێ بە شێوازی خۆی بۆ نەتەوەکەی هەوڵ بدات و ئەویتر حزبێکی سیاسییە و رێگەی نییە بەشێوەی یاسایی کار و تێکۆشان بکات، ئەویش بە جۆرێکی تر چاوەڕوانی لێ دەکرێت.، گرنگ ئەوانەی لەناو حزب و رێکخراوەکاندان و چی ئەوانەی چەکیان لەشانە و ئەوانەش کە خەڵکی سڤیلن، هەریەکەو بە شێوەیەک هەوڵ بدا بۆ پرسە نەتەوەییەکان و کاری بۆ بکات، جا ئەگەر کەسانێک بە خۆپشاندان و مانگرتن و نووسین بیکەن و کەسانێکیش پێویست بێ بە چەکەوە لە سنوورەکان و ناوخۆی وڵاتدا ئامادەییان هەبێت، هەموویان خزمەت بە یەک ئامانج دەکەن.
* لە دوو رۆژی رابردوودا چەند لایەنی رۆژهەڵات لە هەولێر کۆبوونەوە، ئامانجی سەرەکی لەو کۆبوونەوەیە چی بووە؟
– بەو جۆرەی لە لێدوانی سەرۆکی هەرێم و سەرۆکایەتی پەرلەمان و لایەنەکانی تری حکومەتی هەرێمدا هاتووە، ئەوان دەیانەوێ ئەو تێکهەڵچوونە چەکدارییەی رووی داوە، تەشەنە نەکات و دەیانەوێ هەرێمی کوردستان و سنوورەکان ئارام بن و نەبن بە مەیدانی ململانێی هێزەکان. ئامانج لەو کۆبوونەوەیە چارەسەر کردنی کێشەکانە. دیارە ئێمە پێمان وایە پێوستە ڕێگاچارەیەکی گشتگیر بدۆزرێتەوە کە ڕەچاوی بارودۆخ و چاوەڕوانییە ڕەواکانی حیزبە خەباتکارەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستانیشی تیدا کرابێت. ئەگینا لەوانەیە لە داهاتووش دا کێشەی لەم چەشنە سەرهەڵبداتەوە.
* لە رووداوی تێکهەڵچوونی پەکەکە و حدکا دا رای گشتی لە باشووری کوردستان لە بەرژەوەندی رۆژهەڵات شکایەوە. ئێستاش هەست دەکرێ جیاواز لە ساڵانی پێشوو حکومەتی هەرێم بەربەستێکی ئەوتۆی نییە لەبەردەم چوونی پێشمەرگەی رۆژهەڵات بۆ سنوورەکان، ئایا هیچ رێکەوتن یان هەماهەنگییەکتان لەگەڵ هەرێمی کوردستان بۆ ئەو پرسە هەیە؟
– پێشتریش ئەگەر حزب و رێکخراوێک لەسەر سنوورەکان بەشێوەیەکی شیاو جووڵابێتەوە و رەچاوی بەرژەوەندییە نیشتیمانییەکانی کردبێت، تەعامولێکی بەرپرسانەی لە گەڵ کراوە. ئەوەی پێوەندی بە رۆژهەڵاتی کوردستانەوە هەبێت، هەموو خەڵکی رۆژهەڵات وتەنانەت باشووری کوردستان و حزب و رێکخراوەکانیشان ئەوە دەزانن کە ئەو کەند و کۆسپانەی لەبەردەم چالاکان و حزبە رۆژهەڵاتییەکان درووست کراون و ئەو پاوانخوازییەی پەکەکە بە نیسبەت ناوچە سنوورەییەکان هەیەتی، بەوەی کە رێگە نەدەن حزبەکانی رۆژهەڵات دەستیان بە وڵاتی خۆیان رابگات، ئەوە ستەمێکە و نەک بۆ حزبەکانی رۆژهەڵات باش نییە بەڵکو بۆ بزووتنەوەی کورد لەسەر ئاستی کوردستانیش باش نییە. بۆیە ئێمە وەک حیزبی دیموکراتی کوردستان و حیزبەکانی دیکەی رۆژهەڵاتیش لەبەر ئەوەی بە شێوەیەکی شیاو هەڵسوکەوتمان کردووە و چاوەروانییەکان، ڕەخنەکان و قسەکانمان لۆژیکی بوون، رای گشتی لە باشووری کوردستان حەقی پێ داوین.
* لەو سەروبەندەدا کە گرژییەک لەنێوان حدکا و پەکەکەدا درووست بووە ئێوە هێزی زیاترتان رەوانە سنوورەکان کردووە و ئەوەش نیگەرانی ئەوەی لێ درووست بووە کە لەوانەیە بۆ پاڵپشتی کردنی حدکا و دژایەتی پەکەکە ئەو جوڵەیەتان بە هێزی پێشمەرگە کردبێت، وەڵامتان بۆ ئەو نیگەرانییانە چییە؟
– بەر لەوەی ئەو گرژیانە لەنێوان حدکا و پەکەکەدا درووست بێت، هەم ئەمساڵ و هەمیش لە ساڵانی رابردوودا لەو سنوورانە پێشمەرگەمان هەبووە بەڵام بەدوور لەچاوی میدیا، ئێستاش کە هێزەکانمان لەسەر سنوورن، راستە هەڵوێستمان لەسەر تێکهەڵچوونەکە هەبووە و شەرمەزارمان کردووە و رامان گەیاندووە کە نەدەبوو گەریلا تەقە لە پێشمەرگەی دیموکرات بکات، بەڵام بە خۆشیەوە تا ئێستا کێشەیەکمان لەگەڵ پەکەکە بۆ پێش نەهاتوە و ئەو پەیوەندییە ئاساییەی پێشتر لەگەڵیاندا بوومانە ئێستاش هەر لە جێی خۆیەتی و هیوادارین هەر ئاواش بمێنێتەوە. سەبارەت بە حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێرانیش، سەرباری ئەوەی هاودەردی خۆمان بۆ دەربڕیون، و پێمان وایە نەدەبوو پێ کاکا بە چەک وتێکهەڵچوون بەرەوڕووی پێشمەرگەکانی ئەوان بێتەوە،بەڵام ئێمە لایەنێک نین لە کێشەی ئەو دوو هێزە. پێش ئەوەی ئەوان لەو سنوورە بن ئێمە لە شوێنە جۆراوجۆرەکانی سەر سنوور هەبووین و ئێستاش کە هەر سێ لایەنمان لەوێین، جگە لەوەی خۆمان لە گرژی و کێشە لە گەڵ لایەنەکانی دیکە دەپارێزین، ئەوەندەی بۆمان بکرێ هەوڵ دەدەین یارمەتیدەر بین گرژییەک لەنێوان ئەو دوو لایەنەشدا نەیەتە پێش.
* لەو ماوەیەدا دەبینین هێزەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان هێزەکانیان کۆ دەکەنەوە و هەندێکیش هێزیان بەرەو سنوورەکان جوڵاندووە، ئەگەری ئەوە هەیە شۆڕشێکی نوێ لە رۆژهەڵاتی کوردستان سەر هەڵبداتەوە؟
– دەبێ پرسی کورد لە رۆژهەڵات بە شێوازی جۆراوجۆربەرەوپێش بچێت، هەم خەڵک بە شێوازەکانی خۆیان لەو دەرفەتانە کەڵک وەربگرن کە بۆیان دێتە پێش و هەم حزبە رۆژهەڵاتییەکانیش دەبێ سەرنجی جیهان بۆلای رۆژهەڵاتی کوردستان رابکێشن و دەبێ پاڵەپەستۆ بخەنە سەر کۆماری ئیسلامی ئێران لەوەی کە ناتوانێ چیتر خەڵک لەژێر سەرکوتکردن و بێمافیدا بهێڵێتەوە. بۆیە پێموایە هاوکاری لە ئاستی حزبەکانی رۆژهەڵاتدا پێویستە و بوونی تێکۆشەرانی هەموو حزبەکان لەناوخۆی رۆژهەڵات و لەناو خەڵکدا بە پێویستی دەبینم و دەبێ پەیوەندییەکی پتەو لەنێوان خەڵک لەناوخۆ و حزب و رێکخراوە سیاسییەکاندا درووست ببێت و سەردەمێکی تازەتر لەناوخۆ دەستپێبکات و وا نەبێ پرسی هەموو بەشەکانی کوردستان لە رۆژەڤدا بێت بەڵام دەرگا لەسەر رۆژهەڵاتی کوردستان دابخرێت.