مستەفا مەولوودی: حدك دانوستانی لەگەڵ كۆماری ئیسلامی رەت نەكردووەتەوە

مستەفا مەولوودی، سكرتێری گشتیی حزبی دیموكراتی كوردستان، لەم چاوپێكەوتنەدا بۆ “وشە”، تیشك دەخاتە سەر پلانە نوێیەكانی وەك سكرتێری تازەی حدك بۆ یەكگرتنەوەی دیموكراتەكان و سیاسەتی حزبەكەی لە پێوەندی لەگەڵ دانوستان و گفتوگۆكردن لەگەڵ ئێران دەخاتە روو. لەبارەی یەكگرتنەوەی دیموكراتەكان رای دەگەیەنێت: “نیازی ئەوەم هەیە داوا بكەم سەرلەنوێ دابنیشینەوە و بۆ چارەسەركردنی یەكجارەكی پرسی دابڕانی دیموكراتەكان دانوستان بكەین، ئیمە ئەوەمان تێپەڕاندووە كە هەر باس لەوە بكەین خاڵی هاوبەشمان زۆرە، ئیتر كاتی ئەوە هاتووە بڵێین جیاوازییەكانمان كامانەیە و لەسەر ئەو جیاوازییانە بگەینە چارەسەرییەكی یەكجارەكی”.
* لایەنی كەم لە چوار ساڵی رابردووەوە لایەنەكانی تری رۆژهەڵات بە چاوی رەخنەوە سەیری گوتاری حدك دەكەن كە یەك لەوان شێوازی دانوستانكردن لەگەڵ ئێران بووە، لە دوای ئەوەی دوو سكرتێری دیموكرات لە پێناو دانوستان لەگەڵ رژێمی ئێران تیرۆر كران، كۆمەڵێك مەرجتان دانا بۆ چۆنیەتیی دانوستان لەگەڵ رژێم، ئەوە گۆڕانی بەسەردا هاتووە؟ خوێندنەوەی روونی ئێوە بۆ شێوازی دانوستانكردن لەگەڵ ئێران بە چ شێوەیەكە؟
– ئەگەر سەیری مێژووی حزبی دیموكرات بكەین، تەنانەت ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ سەردەمی كۆماری كوردستان و خودی پێشەوا قازی محەمەد تا دوای شۆڕشی گەلانی ئێران، حزبی دیموكرات دانوستاندنی بۆ چارەسەری كێشەی كورد وەك رێگەیەكی ئەرێنی سەیر كردووە و لاشی وایە پرسی كورد كە پرسێكی سیاسییە، هەر بە دانوستاندن و گفتوگۆ و لە یەكتر تێگەیشتن چارەسەر دەبێت، شێوازەكانی تری خەبات زەمینە خۆشكەرن بۆ ئەوەی بوار بۆ دانوستاندن خۆش ببێت. ئەوەی پرسیارەكەی خوڵقاندووە، تەكنیكی دانوستاندنە، لە دوای تیرۆری د. قاسملو و د. سەعید شەرەفكەندی، هەڵوێستی حزبی دیموكرات بە شێوەیەك بووە كە هەرگیز دانوستاندنی رەت نەكردووەتەوە، بەڵام دەڵێ لەبەر ئەوەی ئەو رژێمە رەفتار و جەوهەر و كردەوەكانی نامرۆیی و نائەخلاقییە، زەمینە بۆ دانوستاندن دەڕەخسێنێت، بەڵام ئامانجی لەناوبردن و تیرۆری سەركردەكانمانە، ئەوا دەبێ تەكنیكی دانوستاندنەكە بگۆڕین، واتا بڕوای بە دانوستاندن هەیە، بەڵام دەبێ بە ئاگاداری لایەنی سێیەم بێت بۆ ئەوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران پیلانێكی تر نەگێڕێت. لەو دواییانەیشدا حدك هەر پێداگری لەسەر بنەماكانی دانوستاندن كردووە، بەڵام تەكنیكی دانوستاندن و ئەوەی كە ئێمە لە ئێرانییەكانمان بینیوە، دیدارێك بووە و درێژەی نەكێشاوە، بەڵام لامان وایە ئەگەر بڕیار بێت زەوینەی دانوستاندن هەبێت، دەبێ تەكنیكی دانوستاندنمان وردتر بێت و پێویستە حزبە سیاسییەكانی رۆژهەڵات بەشداری تیادا بكەن، هاوكات ئەو زەوینەیەشی تیادا هەبێت بۆ ئەوەی دانوستاندنەكە ئەنجامێكی وای هەبیت بڵێین لانیكەم هەنگاوێك لەو خەبات و تێكۆشانەی هەمانە بمانباتە پێشەوە، واتا خەڵك كە گلەیییان لە ئێمە هەیە، ئەو گلەیییە لە دانوستاندنەكە نییە، بەڵكو لە تەكنیكی دانوستانكردنەكەیە، حەق وایە ئێمەیش مادام دۆستانمان گلەیی ئەوەمان لێ دەكەن لە بەرچاوی بگرین و بە جۆرێك لە جۆران پێداچوونەوە بە تەكنیكی دانوستاندنەكانمان بكەین بۆ ئەوەی ئیتر كۆماری ئیسلامیی ئێران زەفەرمان پێ نەبات و بەشداری هەمەلایەنەی حزبەكانیش تیایدا رەچاو بكرێت، لەبەر ئەوەی هیچ كام لە حزبەكان بەتەنیا ناتوانن بگەنە ئەنجامێكی باش لە دانوستاندنەكان. واتا دوور نییە بە شێوەیەك پێداچوونەوە بە تەكنیكی دانوستاندنەكانمان لەگەڵ كۆماری ئیسلامی بكەین كە ئەو رەخنانەمان لەسەر كەم ببێتەوە و دەستبەرداری وتووێژ و دانوستانیش نەبین كە ئامانجی سیاسیی حزبی دیموكراتە.
*ئاماژەت بەوە دا پێویستە بۆ دانوستانكردن لەگەڵ كۆماری ئیسلامی سەرجەم ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەڵات بەشداری بكەن، بەڵام پەرتەوازەیییەك لە نێوان ئەو ئۆپۆزسیۆنەدا هەیە، هەموو لایەنەكان لە راگەیەندنەكانیاندا پێداگری لەسەر هاوكاری ئۆپۆزسیۆن بەیەكەوە دەكەن، بەڵام نەبووەتە هۆی ئەوەی لایەنی كەم ژوورێكی هاوبەش لەنێوانتاندا دروست ببێت؟
– سیستەمێك لە ئێراندا حوكم دەكات كە باوەڕی بە پێدانی مافی نەتەوەكانی ئێران نییە و سیستەمێكی دەمارگرژ و دیكتاتۆرە، لەولاشەوە بزووتنەوەیەكی سیاسیی هەیە كە لە دەستی حزبێكدا نییە بەتەنیا و كۆمەڵێك حزب بزووتنەوەكە بەرەوپێش دەبەن، خۆی ئەوە خاڵێكی ئەرێنییە بۆ بزاڤی سیاسیی، لە هەمان كاتدا كارەكەی هەندێك قورس كردووە، لەبەر ئەوەی مەرج نییە هەموویان خوێندنەوەیان بۆ پرسە سیاسیی و كارگێڕی و جموجۆڵەكانی ناوخۆ و دۆخی ناوچەكە وەك یەك بێت، بۆیە ئەوە وا دەكات چارەسەرەكانیش هاوشێوەی تێڕوانینەكان جیاوازیان هەبێت كە ئەمەیش یەكێك لە هۆكارەكانی پەرتەوازەبوونی ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەڵاتە، بەڵام خاڵێكی ئەرێنی كە لەناو هەمووماندا بەدی دەكرێت، ئەوەیە كە هەموومان بەو بڕوایە گەیشتووین كە هیچمان بەتەنیا ناتوانین ئەو هەموو كارە بكەین كە لە بەردەستمانە و بۆ ئەوەی كاری زیاتر بكەین، دەبێ بەیەكەوە ئەنجامیان بدەین، لەو پێناوەشدا دەبێ یەكتر درك بكەین و قبووڵی یەكتر بكەین و بە خوێندنەوە و بەشداری تازەی هەموومان بەرەو ئەو ویستە بچین. لەوبارەوە لە دیالۆگ و سەردانكردنی یەكترداین لەگەڵ حزبەكانی رۆژهەڵات، هەموومان درك بەو پێویستییە دەكەین، وەك دەزانین یەك لە كێشە گەورەكانی ئۆپۆزسیۆن ئەو لەتبوون و دابڕانەیە، دوو رەوتی فكری لە رۆژهەڵاتی كوردستان كاریگەری زیاتریان هەبووە، یەكەمیان دیموكراتەكانە و ئەوی تریش كۆمەڵەكان. كۆمەڵەكان بەداخەوە بوون بە سێ حزب و كۆمەڵێكی تر بەناوی جۆراوجۆر وەك كەسایەتی هەن و زۆر چالاك نین، لە دیموكراتەكانیش كە بەداخەوە بووین بە دوو بەش و خەڵكی وایش هەیە لەبەر ئەوەی دیموكرات بووە بە دوو بەشەوە، بێ دەنگییان هەڵبژاردووە، ئەوە هەم دۆخەكەی ئاڵۆز كردووە و هەمیش كۆمەڵێك تەوەهومی دروست كردووە لە هەندێك مافیدا كە هەندێك لە حزبەكان بە هی خۆیانی دەزانن بووە بە كۆسپی سەر رێگە، حزبی دیموكراتی كوردستان بە خۆشییەوە ئەو قەدەغە و قۆرغەی نییە و پێمان وایە هەموومان هەین و لەناو مەیدانەكەداین و دەبێ هەست بە زیانەكە بكەین و هاوكاری یەكتر بین و لەسەر بنەمایەكی هاوبەش كۆ ببینەوە.
* لە دوای تەقینەوەكەی شەوی یەڵدای بەردەم قەڵای دیموكرات، هەموو لایەنەكان دووپاتیان لە پتەوكردنی پێوەندییەكان كردەوە و هەندێك هەوڵیش لەو بوارەوە بەدی كرا، ئامانجی ئەو هەوڵانە بەچی گەیشت؟
– دوای رووداوەكە، دەزگە تەناهییەكانی هەموو لامان لە دەوری یەكتر كۆ بووینەوە و بە كۆمەڵێك خاڵی هاوبەش گەیشتن، بەڵام بە ڕاگەیاندن نەكرا، ئەوان لەسەر جۆری هاوكاری و پێدانی زانیاری بەیەكتر، گەیشتنە رێككەوتن بۆ ئەوەی لە سەرجەم ئەو توانایەی لە بەردەستیاندایە، بەیەكەوە سوودی لێ وەربگرن بۆ ئەوەی كۆماری ئیسلامی لایەنی كەم لە رووی تەناهییەوە بۆ ئەندامان و بارەگاكانی ئۆپۆزسیۆن مەترسییەكی ئەوەندە رژد دروست نەكات. ئەوەندەی لە بواری تەناهییەوە لەگەڵ یەك تەباین و بەرنامەمان هەیە بۆ كاركردن، ئەگەر لە بواری سیاسیشەوە بەو شێوەیە بین، بە ئاسانی دەگەینە پلاتفۆرمێكی هاوبەشی كاركردن و رەنگە لە داهاتوودا ئەوە بەرەیەكی لە نێوان هێزەكانی رۆژهەڵاتی لێ بكەوێتەوە.
* لەبارەی یەكگرتنەوەی حدك و حدكا، هەندێك جار گەیشتووەتە رادەیەك كە لە ئاستی سكرتێر و مەكتەبی سیاسیدا باس لە نزیكبوونی یەكگرتنەوە كراوە، بەڵام دوایی گەڕاونەتەوە سەر خاڵی دەستپێك، لە سەروبەندی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی ئێران بەجۆرێك دەردەكەوت كە خەریكە جیاوازیی دیموكراتەكان لە بەڕێوەبەرایەتی و ئیدارەدانەوە دەچێتە قۆناغی جیاوازی گوتاری، ئێستە كە ئێوە بوون بە سكرتێری گشتیی حدك، چ پلانێكت پێیە بۆ رەوینەوەی ئەو جیاوازییانە و وەسەریەكخستنەوە و یەكگرتنەوەی دوو دیموكرات؟
– لە سەردەمی سكرتێری د. قاسملوو و د. سەعید و م. عەبدوڵا حەسەنزادەیش، حزبی دیموكرات قەت دانوستانی وەك پرەنسیپ رەت نەكردووەتەوە و ئێستەیش پرەنسیپی هەردوو لامانە، بەڵام وەك تەكنیكی ئەو دانوستانە، ئێمە شێوازێكمان هەڵبژاردووە كە هاوڕێكانمان پرسیاریان لەبارەیەوە دروست كردووە، هاوكات لە هاوینی ساڵی رابردووەوە ئەوانیش كۆمەڵێك چالاكییان دەست پێ كردووە كە بەشێك لە خەبات و تێكۆشانی گشتیی حزب بووە، لانیكەم لەدوای هاتنە سەركاری كۆماری ئیسلامی، بەڵام ئەگەر ئێمەیش دابنیشین “نەك بۆ میدیا” لە نزیكەوە لەگەڵیان دابنیشین، لەگەڵیان باسی ئەوە دەكەین كە ئەو خەباتە لەگەڵ رێز بۆ توانا و هێز و خەبات و قوربانیدانەكە، ئێمەیش تێبینی خۆمان لەسەری هەیە، تێبینی نەك بەو مانایەی خەباتەكەمان پێ خراپە، بەڵكو بۆ ئەوەی چی بكەین لەو خەباتەدا سوودی زۆر وەربگرین و تێچووی كەممان هەبێت. ئەوە بە مانای جیاوازی لە پرەنسیپ و جۆری خەباتكردندا نییە، بەڵكو بەو واتایەیە بیر لەوە بكەینەوە كە چۆن كارەكان باشتر بچنە پێشەوە.
ئەو هاوڕێیانە بڵاوكراوەیەكیان خستە دەرەوە كە جۆری لێدوانەكانی سكرتێری گشتیی “حدكا”، بەڕێز خالید عەزیزی بە شێوەیەكە كە ئەوان خوێندنەوەیەكی تریان بۆ سیاسەتی ئێمە هەیە. سیاسەتی حزبی ئێمە و راگەیاندنی سیاسەتی ئێمە سیاسەتی حزبی دیموكراتە، بەڵام خوێندنەوەی جیاواز لە بابەتێكدا واتای لە یەك دووركەوتنەوە نییە، هیوادارم ئەو هاوڕێیانە ئەوە وەك كۆسپێكی رژد نەبینن چون وەك ئاماژەم دا لە پرەنسیپدا ئێمە وتووێژمان رەت نەكردووەتەوە و ئەوانیش بە هەمان شێوە رەتی ناكەنەوە، هاوكات ئێمە خەباتی پێشمەرگانەمان رەت نەكردووەتەوە و ئەوانیش بە هەمان شێوە لە پرەنسیپەكانیاندا رەتیان نەكردووەتەوە، كەواتە پرەنسیپەكانمان یەك شتن، بەڵام خوێندنەوە بۆ چۆنیەتیی كاركردن، رەنگە لە نێوان دوو كەسدا جیاوازی هەبێت و ئەوەیش ئاسایییە، ئەگەر دیموكرات بیەوێ یەك بگرێتەوە، ئەوانە نابێ ببن بە بەربەست، بابەتەكە لەوە بچووكتر بوو كە بەو شێوەیە بە لاڕێدا برا، بۆیە هاوڕێیانمان بە وردبینی و خوێندنەوەیەكی سیاسییانە بۆ حدك بەو ئەنجامە دەگەن كە ئەو راگەیەندراوەیان دەرنەكردبایە باشتر دەبوو. هەرچەند ئەوە نابێتە كۆسپ، بەڵام لە ئەنجامدا لامان وایە خاڵە هاوبەشەكان لە نێوان دوو دیموكراتەكاندا ئەوەندە زۆرن كە تاكتیكێك لەبارەی جۆرێك لە خەباتدا نابێ ببێتە كۆسپی سەر رێگەی یەكگرتنەوەی دیموكراتەكان.
* ئێستە كە وەك سكرتێری گشتیی حدك دەستبەكار بووی، پلانێكی تایبەتت هەیە بۆ دەستپێكردنەوەیەكی وردتری دانوستانەكان بۆ یەكگرتنەوە؟
– ئەوەی كە ساڵێكە ئێمە لەبارەی یەكگرتنەوە دانیشتنمان لەگەڵ حدكا نەبووە، بە خراپی دەزانم، ئەوە هاوڕێكانمان رایان گرتووە و دوای ئەوەی كە رایان گرتووە، پێشنیازمان پێ كردوون با ئەو دانیشتنانە درێژە پێ بدەین، بەڵام با بەرچاویشمان روون بێت لەسەر چی قسە دەكەین و بۆچی قسە دەكەین، هەر دانیشتن بۆ دانیشتن نەكەین، بەڵكو دانیشتن بۆ ئەوە بكەین ئەنجامێك بەدەست بخەین، ئێستەیش من نیازی ئەوەم هەیە داوا بكەم سەرلەنوێ دابنیشینەوە و بۆ چارەسەركردنی یەكجارەكی پرسی دابڕانی دیموكراتەكان دانوستان بكەین، ئیمە ئەوەمان تێپەڕاندووە كە هەر باس لەوە بكەین خاڵی هاوبەشمان زۆرە، ئیتر كاتی ئەوە هاتووە بڵێین جیاوازییەكانمان كامانەیە و لەسەر ئەو جیاوازییانە بگەینە چارەسەرییەكی یەكجارەكی.
http://wishe.net/details.aspx?=hewal&jmare=8874&Jor=2